Imminut toquttarneq pillugu kisitsisit atorlugit nalunaarusiat tunuanni naligiissitaanermut unammilligassaqarnerpa?

Isertugaataanngilaq kalaallit amerlavallaartut tarnikkut unammilligassaqarmata aammalu nunarput nunarsuarmi imminut toquttartut amerlanersaasa ilagimmassuk. Tamanna naligiissitsinermut sukkut attuumassuteqarami?

Sooruna naligiissitaanermut ajornartorsiutaasoq?

Imminut toquttarnerit kisitsisitigut nalunaarutit qanimut qimerloorutsigit suiaassutsikkut aalajangersimasut takusassaapput: ullumikkut Kalaallit Nunaanni imminut toquttartuni angutit arnaninngarnik marloriaammik amerlanerusut imminortarput. Pissutsit taakku equngasut apeqqut saqqummersippaat, qanoq annertutigisumik angutit tarnikkut isiginiarneqanngippallaarnerinik peqquteqarnersoq, suliniutit pioreersut naammannginnersut kalaallit angutitaasa pisariaqartitaannut tulluarsarneqarsimasut. 

Ajoraluartumik tassunga peqqutaasinnaasut ilisimatusarnikkut misissorneqarsimanerat amigaataavoq, pingaartumik suiaassutsinut immikkoortillugit. Taamaattumillu danskit misissuinerannut qissimittariaqarpugut taakkulu tikkuussipput iliuusaalersimasumut ernumanartumut, imminut toquttarnermi suiaassutsit assigiinngissutaannut attuumassuteqarsinnaasunik: angutit ikinnerit misigissutsitik tarnikkullu sorsuutigisatik pillugit tatigisaminnik oqaloqatissaqartut ikinnerupput arnanut sanilliullugit. 

Taanna inuttut tatiginartunik attaveqannginneq aammalu tatiginartunik oqaloqateqannginnerup kingunerisinnaavaa angutit kisimiittutut misigisimanerat, ”nukittuutut” saqqummertariaqarnerat aammalu misigissutsimikkut ilungersuutiminnik isertuussinerat. Kiserliorneq misissuinerit arlallit takutippaat uippakajaarnermik, annilaanganermik isumatsassimaarnermillu attuumassuteqartartoq. Kingunera unaasinnaavoq, angutit allanik, pitsaavallaanngitsunik anniarnertik qaangerniarsinnaagaat, tassani imminut ajoqutaasinnaasunik iliornerit soorlu imigassamik- imaluunniit aanngajaarniutinik atornerluineq ajornerpaaffianilu, imminut toqunneq. Taamaattumik pingaaruteqartorujussuuvoq periarfissiinissaq, angutit toqqissisimaffissaannik ammarlutillu avatangiisiminnit tapersersortissarsiornissaannut, annersinneqarnissartik annilaangaginagu aammalu angutaassutsiminnik annaasaqaratik saaffigisinnaasaminnik. 

Aammali imaalersoq annilaanganartoq aajuna, arnani imminut toquttarneq qaffakkiartormat, angutit imminut toquttarnerat appariartorluni.

2015 aamma 2018 akornanni arnanik imminut toquttoqartillugu angutit marluk imminut toquttarput. 1990-sikkuni arnat akornanni imminut toquttoqartillugu angutit tallimat imminnut toquttarput. 1990-sikkunniilli angutit imminnut toquttarnerat appariartulerpoq, arnalli imminnut toquttarnerat qaffakkiartorluni.  

Taanna pissuseq aamma ilisimatuussutsikkut misissorneqarsimanngilaq, taamaattumillu naligiissitaanermut attuumassuteqarnersoq isummerfigissallugu ajornakusoorluni. Siunissami ilisimatuussutsikkut misissuinissami pingaartitatut ukkatarisassat ilagaat misissussallugu, misigisimasat imaannaanngitsut kingunerluutaat arnaanerusut misigisartagaasa, soorlu angerlarsimaffimmi persuttaanerit kinguaassiuutitigut atornerlunneqarnerit arnat tarniginut ajoqutaasarnersut taassumalu kinguneranik imminut toqunnissaat qaninnerulersillugu.

Inuiaqatigiinnut qanoq akeqarpa?

Inuttut annaasat imaannaanngitsup saniatigut, imminut toqunnerit tamarmik kingunerisartagaannik, aamma inuiaqatigiinnut annertoorujussuarnik kingunerluuteqartarpoq. Toqqaannartumik aningaasartuutit imminut toqunnissamik sioorasaarinerit suliarinerinut, qimataasunullu akuliunneq passussinerlu annertoqaat. Tarnikkullu peqqissutsimut iluaqutissat ataasiakkaat inuiaqatigiinni ataqatigiilluinnarput:

”timikkut tarnikkullu peqqissuunerup inuuneq peqqissoq annertusitittarpaa, inuunermi iluatsitsisinnaassuseq, aammalu iliuuseqarnissamut periarfissat. Tamakkulu kingunerissallugu inuiaqatigiit aningaasaqarnerata pitsanngoriarnera”

Qanoriliuuseqassagummi?

Siullermik pingaarnertullu naalakkersuisunit, uinuinnarnit aammalu namminersortunit annertuumik toraagalimmillu suliniuteqarnissaq pisariaqarpoq. Kingunerissavaat tarnikkut peqqissuunissamut periarfissanik pissarsinissaq, arnat angutillu assigiinngitsunik unammilligassaannut tulluussakkanik. Taakku saniatigut pisariaqartinneqarpoq ilisimatusarnikkut misissuinerup annertusineqarnissaa aammalu paasisitsiniutigineqarnissaa suna peqqutaanersoq imminut toquttarnerup annertuneranut taassumalu suiaassutsimut attuumassuteqarnera.