Suiaassuseq aallaavigalugu persuttaanermut akiuineq

Suiaassuseq aallaavigalugu persuttaanermi pineqarput persuttaanerit, nakuusernerit kanngunarsagaanerillu aalajangersimasumik suiaassuseqarnermit imaluunniit kinaassutsimiillu aallaaveqartumik persuttaanerit. Taamaaliorneq suiaassutsikkut oqaluttuarisaanikkut assigiinnginnermik aammalu pissaaneqarniunnermik pissuteqakkajuttarpoq, maligassat ileqquliutiinnakkat naatsorsuutillu pilersitsisarmata, peqquttaanerup pissusimasisuuginnartutut isigineqarneranit, eqimattanut aalajangersimasunut, ingammik arnanut suiaassutsikkullu ikinnerussuteqartunut.

Suiaassuseq aallaavigalugu persuttaanermut paasinnittaatsimut qitiuvoq arnat naqisimaneqarnerat tusaamasaq aammalu kingunerilertagaa ikilertianeq, persuttaanerup pilersittagaa. Kulturikkut inuuniarnikkullu qaangiinnagassaanngitsoq, uani angutaassutsip arnaassutsillu uteqqiattuartoq aammalu ilaqutariinnik kanngunarsaanermit pisut, persuttaanerup sakkortusiartorneranut aammalu inuiaqatigiinni attanneqarneranut annertusaataasut.

Ileqqoq qimattaaliugaq sumiissusersiniarlugu paasisariaqarpoq annertussusaa aammalu sunik peqquteqarnersut. Siullermik taasara misissorneqarnerusimavoq kingullermik taasanniit, naak Kalaallit Nunaanni suiaassuseq aallaavigalugu persuttaasarneq annertugaluaqisoq, nunat tamalaat paasinnittaasat malillugu.

Soorliuna naligiissitaanermut ajornartorsiutaasoq?

Arnat amerlanerujussuit angutininngarnik persuttarneqarnissamut ulorianartorsiortarput. Assersuutigalugu Kalaallit Nunaanni innuttaasunik misissuinermi 2019 paasissutissat takutippaat, arnat marloriaataat sinnerujussuarlugu angutininngarnik kinguaassiuutitigut atornerlunneqarsimasut (34% arnat aamma 15% angutit). Marloriaammillu aamma amerlanerullutik arnat inuusuttut angutinit inuusuttunit timikkut persuttartissimasut. (10,7% arnat inuusuttut 5,9% angutit inuusuttut). Taanna equngassut inuiaqatigiit equnganerannuinnaq paasinarsisitsinngilaq, aammali arnat isumannaatsuunissaannut inuunerissaarnissaanullu akornutaalluni. Ernumassutaasariaqartorli aamma unaavoq pisunit 67%-ini maannakkut imaluunniit siusinnerusukkut aapparisimasap, arnamut persuttaasuusarmat.

Inuiaqatigiinnut qanoq akeqarpa?

Persuttaanernit kinguaassiuutitigullu atornerluinerit pinerlineqartumiit annertunerujussuusarpoq inuiaqatigiinni sorpassuarnut kalluaasaramik. Pinerlineqartut timikkut tarnikkullu anniaataasa saniatigut, aamma annertuumik aningaasatigut kingunerluttarpoq pinerlineqartumut kommunimullu. Peqqissartinnermut timikkullu ajoqusersimanerit passunneqarnerinut, aammalu sulisinnaannginnermi annaasat aningaasartuutit ilaannannguarivaat, persuttaanerup malittai. 

Qanoq iliuuseqarfigissavagut?

Naligiissitaanermut ajornartorsiut taanna pakkersimaarniarlugu peqataatitsinermik aallaaveqartariaqarpoq, assigiinngissutsip aalajangiusimanissaanut aaqqissugaanermik kulturikkullu tunngaviusunut aallaaviginerisigut. Taamaaliornissamut pisariaqarpoq inatsisip nukittorsarnissaa pinerlineqartut illersorniarlugit passunneqarnissaallu qulakkeerniarlugu. Taakku saniatigut pisariaqarpoq pinaveersaartitsinernik iliuuseqarnissaq, tassani ilinniartitsinerit paasisitsiniaanerillu persuttaanerup kingunerluutai pillugit aammalu pinerlineqarsimasut tapersersornerisa- illersornerisalu annertusarnerisigut.

Kisitsisinik inatsisinillu amigaateqarneq

Ajoraluartumik Kalaallit Nunaat suli tatiginartunik kisitsisinik paasissutissaasinnaasunik aalajangersimasumillu inatsiseqarnissamik amigaateqarpoq, persuttaanermut kinguaassiuutitigullu atornerluinerup akiorniarnissaanut pitsaasunik atoenqarsinnaasunik. Pissutaasut naammattumik paasisimatinnagit suiaassuseq tunngavigalugu persuttaaneq annertooq unitsissallugu ajornakusoorpoq taamaaliornikkullu niviarsiaqqat arnallu toqqisisimanerulernissaat anguneqarsinnaanani.